Bilim adamları,13 bin yıllık Yıldız kumullarının gizemini çözdü

Yıldız kumullarının esrarengiz sırları ortaya çıkarıldı.

Fas’taki Lala Lallia adlı yıldız kumulunun yaşını hesaplayan bilim insanları, binlerce yıl önceki iklim ve rüzgar koşullarına daha fazla ışık tutabilecek bir ilerleme kaydetti. Dünya’nın en eski kumullarından biri olan yıldız kumulları, yüzlerce metre yüksekliğe ulaşarak en uzun ve en karmaşık çöl kumu oluşumları arasında yer alır. Afrika, Arabistan, Çin ve Kuzey Amerika’nın kum denizlerinin yanı sıra Mars’ta ve Satürn’ün uydusu Titan’da da yaygın olan yıldız kumulları, piramit biçiminde olmaları ve yayılan kollarıyla dikkat çekiyor.

Yıldız kumulları, karşıt esen rüzgarların etkisiyle oluşur, ancak daha önce tarihleri belirlenememişti. Ancak araştırmacılar, Fas’taki Lala Lallia adlı yıldız kumulunun yaşını ilk kez hesapladılar. Araştırmacılar, yaklaşık 100 metre yüksekliğe ve 700 metre genişliğe ulaşan kumulun, 13 bin yıl önce Fas’ın güneydoğusundaki Erg Çebbi kum denizinde oluştuğunu belirledi. Kumulların son bin yıl içinde hızla büyüyerek batıya doğru ilerlediği tespit edildi.

Araştırmacılar, kumulun 100 metre yüksekliğindeki kısmının yaklaşık 8 bin yıl boyunca büyümesinin durduğunu ve sonraki birkaç bin yıl içinde hızla genişlediğini tahmin ediyor. Kumulun büyümesinin durduğu dönemde, kum oluşumunun doğu tarafına dağılmış çanak çömlek parçaları bulunmuştur. Bu durum, kumulun bitki örtüsüyle dengelendiği bir dönemde daha yağışlı koşulların yaşanmış olabileceğine işaret etmektedir. Araştırmacılar, bu bulguların yıldız kumullarının oluşum süreci hakkında daha fazla anlayış sağladığını ve gelecekteki çalışmalara ışık tutabileceğini belirtmişlerdir.