İran’daki parlamento seçimlerinde radikaller çoğunluğu kazandı

Katılımın yüzde 41 ile rekor düzeyde düşük gerçekleştiği İran’daki parlamento seçimlerinde, radikaller sandalyelerin çoğunluğunu kazandı.

Ilımlı ve reformcu isimlerin büyük bir kısmı, Cuma günü yapılan seçimlere katılamadı.

Bu ülke tarihinin en büyük protesto dalgası olan Mahsa Amini eylemleri sonrası ilk seçimlerdi.

İçişleri Bakanı Ahmed Vahidi düzenlediği basın toplantısında, 61 milyon seçmenin 25 milyonunun oy kullandığını söyledi.

Kullanılan oyların yaklaşık yüzde 5’inin de “geçersiz” olduğu açıklandı.

Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, resmi veriler öncesi seçimlere, “tutkulu katılım” olduğunu savunmuştu. Reisi katılımın, “İslam Cumhuriyeti muhaliflerine sert bir darbe” olduğunu da iddia etmişti.

Uzmanlar, ülkenin dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in oy verme çağrısına karşın katılımın düşük olmasının siyasete duyulan hayal kırıklığının bir göstergesi olduğunu aktarıyor.

2020’deki son parlamento seçimlerinde katılım yüzde 42 olarak gerçekleşmişti. Önceki seçimlerde ise katılım yüzde 50’nin üzerinde gerçekleşiyordu.

İran’ın resmi seçim kurulu, parlamentodaki 290 sandalyeden 245’inin ilk turda belirlendiğini duyurdu.

Gerekli oyların yüzde 20’sini alamadıkları için kalan 45 sandalye ikinci tur seçim yapılacak.

Ülke çapında kazanan adayların çoğu, İslami Cumhuriyete sıkı sıkıya bağlı, siyasi ve sosyal özgürlüklere karşı muhafazakar tutucular oldu.

İran’da dini liderin seçimi ile de görevli olan 88 üyeli Uzmanlar Meclisi seçimi için de Cuma günü oy kullanıldı. Yeni meclis sekiz yıl süreyle görev yapacak.

İslam Cumhuriyeti’nin en güçlü figürü ve başkomutanı Ayetullah Hamaney 84 yaşında.

Eski cumhurbaşkanları da tepki göstermişti

Milletvekili seçimlerinde olduğu gibi, Uzmanlar Meclisi seçimlerine de birçok aday çeşitli nedenlerle katılamadı.

Engellenenler arasında, daha önce 24 yıl boyunca Uzmanlar Meclisi’nde görev yapmış ılımlı siyasetçi eski cumhurbaşkanı Hasan Ruhani de vardı.

Ruhani, Ocak ayında bu tür kararların “ulusun sisteme olan güvenini zayıflatacağı” uyarısını dile getirmişti. Ancak eski cumhurbaşkanı yine de Cuma günü oy verdi.

Bir başka eski cumburbaşkanı Muhammed Hatemi ise oy vermeye gitmedi. Hatemi geçen ay, İran’ın “özgür ve rekabetçi seçimlerden çok uzak” olduğu uyarısında bulunmuştu.

Nobel Barış Ödülü sahibi, tutuklu insan hakları savunucusu Narges Muhammedi, “gaddarca” bastırıldığını söylediği Mahsa Amini protestoları sonrası yapılan seçimleri “sahte” olarak niteledi.

2022 yılında 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin başını düzgün örtmediği gerekçesiyle gözaltına alınıp, polis nezaretinde hayatını kaybetmesi sonrası büyük protestolar yapılmıştı.

Bu protestolarda yüzlerce kişi öldürüldü, binlerce kişi yaralandı, binlerce kişi de hapiste bulunuyor. Protestolarla ilişkili idam edilenler de bulunuyor.