İsrail’e ticaret kısıtlamaları dünya basınında: ‘Giyim ve elektronik ürünler sektörlerine darbe’

Türkiye’de, Ticaret Bakanlığı’nın bir dizi ürün grubunda İsrail’e ticaret kısıtlaması getirmesi dünya basınında da yankı buldu.

İsrail’le ticaret başlığı üzerinden seçim döneminde muhalefetten gelen eleştirilerle karşı karşıya kalan iktidar, İsrail’in Türkiye’nin Gazze’ye havadan yardım yapmasına engel olmasından sonra 54 ürün grubunda İsrail ile ticareti kısıtladı.

İsrail ise “Türk ekonomisine zarar verecek karşı tedbirler alınacağını” açıkladı.

Birçok gazete, Türkiye’nin İsrail’e koyduğu ticari kısıtlamaları Amerikan Associated Press Haber Ajansı’nın (AP) müşterilerine geçtiği haberle sayfalarına taşıdı.

İsrail’in önde gelen gazetelerinden Haaretz de “İlişkiler daha da kötüleşirken, İsrail ve Türkiye karşılıklı ticari misillemeye başladı” başlıklı AP haberine yer veriyor.

Haberde “Önce, İsrail’in Gazze’de giriştiği askeri hamlelerin başlıca karşıtlarından Türkiye, İsrail’e 54 tür ürünün ticaretinin derhal kısıtlanacağını duyurdu. Bu ürünler arasında alüminyum, çelik, inşaat ürünleri, jet yakıtı ve kimyasal gübreler var. İsrail Türkiye’nin ticaret kısıtlamalarına, Türk ürünlerine yasakla karşılık vermeye hazırlandığını duyurdu” deniliyor.

Yine İsrail’de yayımlanan Jerusalem Post gazetesi de Türkiye’nin kısıtlamalarını ve İsrail’in karşılık vermeyi planladığını söylediği haberinde “Savaşa dek İsrail ve Türkiye, Ankara’nın Filistinlilere verdiği güçlü destek yüzünden 10 yıldan uzun süredir gerilen ilişkileri tamir etmeye çalışıyordu” diyor.

Gazete, İsrail-Hamas savaşı başladığından bu yana da Türkiye ve İsrail’in bir yandan karşılıklı olarak büyükelçilerini geri çektiklerini ve birbirlerine karşı iğneleyici sözler sarf ettiklerini söylüyor.

Gazete, Türk İhracatçılar Meclisi’nin verilerine göre İsrail’e ihracatın 7 Ekim’den bu yana düştüğünü, ancak 2024’te aydan aya arttığını vurguluyor. Yılın ilk çeyreğindeki toplam ihracatın 1,1 milyar dolar olduğunu ve bunun geçen yılın aynı dönemine göre % 21,6’lık bir düşüş anlamına geldiği belirtiliyor.

‘Alüminyumda Bosna seçeneği’

Jerusalem Post, Türkiye’nin ticari kısıtlamalarını ele aldığı bir başka haberinde de, Bosna Hersek’te alüminyum işi yapan Aluminij şirketinin İsrailli Kurucusu ve CEO’su Amir Gross Kabiri’nin görüşlerine yer veriyor.

Kabiri, İsrailli tüketiciler Türkiye’den alüminyum ithal etmeyi tercih etmediği için İsrail’den gelen talepte artış olduğunu belirtiyor.

Kabiri ayrıca, şirketinin Türkiye’nin kısıtlamalarının yaratabileceği boşluğun doldurulmasına yardımcı olabileceğini belirtiyor ve “Yılda 250 bin ton alüminyum üretme kapasitemiz var ve bu İsrail’in ihtiyacının büyük kısmını karşılayabilir” diyor.

‘İsrail’deki giyim ve elektronik ürünler sektörlerine darbe’

Times of Israel gazetesi ise Yedioth Ahronot gazetesinin internet sitesine dayandırdığı haberinde İsrailli yetkililerin kısıtlamaların Türk hava sahasının kapatılması ve bölgesel petrol faaliyetlerini etkilemesinden kaygılandığını belirtiyor.

İsrael Hayom gazetesinin de kısıtlamalardan en büyük darbeyi, birçok ürününü Türkiye’de yaptıran giyim ve elektrikli ürünler sektörünün almasının beklendiğini belirtiliyor. Çocuk bezi, sabun ve şampuan gibi uluslararası şirketlerin Türkiye’de imal ettiği ürünlerin de İsrail’e ithal edildiği vurgulanıyor.

Amerikan New York Times gazetesi Türkiye’nin İsrail’e yönelik ihracat kısıtlamalarının, İsrail’den misilleme tehdidi aldığını vurguluyor.

Gazete, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Gazze Savaşı’nda Hamas’ı savunduğunu ve İsrail’i kasten sivillere saldırmakla suçladığını aktarırken, buna karşın hükümetin şimdiye dek İsrail’e karşı somut ekonomik adımlar atmadığını söylüyor.

FT: Kısıtlamalar nasıl uygulanacak bilinmiyor

Financial Times da Türkiye’nin kısıtlamaları nasıl uygulayacağına dair ayrıntı vermediğini ve bu nedenle etkisini hesaplamanın zor olduğunu ifade ediyor.

Gazete, geçen yıl metal ve metal ürünlerinin Türkiye’nin İsrail’e yönelik başlıca ihracat kalemlerinden biri olduğunu ve bu alanda yüzmilyonlarca dolarlık ticaret yapıldığını söylüyor.

Bu arada, Ticaret Bakanı Ömer Bolat, bakanlığının, İsrail’e ticarette kısıtlama getirildiğini açıklamasından sonra, Türkiye’nin bu adımı atan ilk ülke olduğunu söyledi.

Ticaret Bakanı, TRT Haber yayınında “ Birleşmiş Milletler nezdinde veya başka bir platformda İsrail’e karşı toplu ya da bireysel bir ambargo kararı alınmadığını” belirtti.

Bakan Bolat: Türkiye İsrail’e ticaret ambargosu koyan ilk ülke

“Türkiye’nin dünyada, İsrail’e ilk ambargoyu uygulayan ülke olduğunu” belirten Bolat, “İsrail’in Türkiye’nin yardım çalışmalarına karşılık vermemesi bizim açımızdan sabır taşını çatlattı. En son Ürdün üzerinden havadan yardım girişimimize engel olundu” diye konuştu.

Bolat İsrail’e uçak yakıtı satışı iddialarına da değindi.

Ticaret Bakanı“ Türkiye’de uçak yakıtı satan iki özel akaryakıt şirketi var. İsrail’den Türkiye’ye çok sayıda turist geldi. Sivil uçuşlar bir müddet devam etti. Uçuşlar, birkaç ay önce iptal edildi. İsrail’e satılan yakıt, İsrail’in turist getiren hava yolu şirketlerinin uçaklarına satılan yakıttır. Türkiye’ye geliyorlar, benzini dönüş için alıyorlar. Bu, Türkiye’nin ihracatı gibi yazılıyor. Jet yakıtı iddiası büyük bir iftiradır.”

‘Jet yakıtı satışı’ iddialarına yalanlama

Jet yakıtı iddialarına İletişim Başkanlığı’nın Dezenformasyonla Mücadele Merkezi’nden de yalanlama geldi.

Kuruluşun X platformunda paylaştığı mesajda “ Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) verilerinde de görülen jet yakıt satışının İsrail savaş uçaklarıyla herhangi bir ilgisi bulunmamaktadır” denildi.

Bahse konu yakıtın, “İsrail’e gönderilen bir yakıt olmadığı, tamamen Türkiye topraklarındaki havalimanlarında İsrail’e ait sivil uçaklar için satın alınan jet yakıtı olduğu” kaydedildi.

“Yakıt alan uçakların tamamının yolcu uçağı olduğu” da özellikle vurgulandı.